Ο Βαρδιάνος στα σπόρκα (1893) διηγείται την ιστορία της γρια-Σκεύως, που μεταμφιέζεται σε άντρα και γίνεται βαρδιάνος (φύλακας) στα σπόρκα (μολυσμένα, επιχόλερα καράβια), προκειμένου να σώσει το γιο της. Ιστορικός πυρήνας του διηγήματος είναι η χολέρα που έπληξε την Ευρώπη το 1865 και τα αυστηρά μέτρα προφύλαξης που έλαβε τότε η ελληνική κυβέρνηση.
Στην παρούσα έκδοση, ο Βαρδιάνος πλαισιώνεται από άλλα πέντε διηγήματα της ιδίας περιόδου (1892-1894): Οι “Χαλασοχώρηδες”, η πασίγνωστη σάτιρα των νεοελληνικών εκλογικών ηθών, “Ο τυφλοσύρτης” και “Η δασκαλομάννα”, σάτιρα και τα δύο των σχολικών ηθών της εποχής, “Ναυαγίων ναυάγια”, με θέμα την αρπακτικότητα και το λαθρεμπόριο και, τέλος, “Η νοσταλγός”, αριστουργηματική ελεγεία για τον έρωτα που χάσαμε και τη ζωή που δεν ζήσαμε.
