Ο ΗΛΙΘΙΟΣ

Ο “Ηλίθιος”, μαζί με τους “Δαιμονισμένους” και τους “Αδελφούς Καραμάζοβ”, παραμένει ένα απ’ τα κυρίαρχα έργα του Ντοστογιέβσκη. Ο πρίγκηπας Μίσκιν, ένας επιληπτικός, γυρίζει από μια κλινική της Ελβετίας, όπου κάποιος γιατρός τον είχε φροντίσει από ευσπλαχνία. Είναι ορφανός. Όλη κι όλη η περιουσία του ένα μπογαλάκι ρούχα. Δεν ξέρει τίποτα απ’ τη ζωή. «Βεβαιώθηκα απόλυτα», του λέει ο γιατρός, «πως είστε ένα παιδί, δηλαδή ολότελα παιδί. Μονάχα στο μπόι και στο πρόσωπο μοιάζετε με άντρα, μα στην ανάπτυξη, στην ψυχή, στο χαρακτήρα, ίσως ίσως και στο μυαλό, δεν έχετε ενηλικιωθεί και θα μείνετε έτσι έστω κι αν ζήσετε εξήντα χρόνια».
Αυτό το παιδί των είκοσι έξι χρόνων είναι ευγενικό, χωρίς δουλοπρέπεια, δειλό, καλό κι απλοϊκό. Δεν έχει ζήσει. Ή, τουλάχιστον, δεν έχει ζήσει “εν δράσει”. Η ζωή του έχει διαβεί σε εσωτερικές ενατενίσεις. Έχει ταμπουρωθεί έξω απ’ τα κοινωνικά τείχη, έξω απ’ τον κόσμο του “δυο και δυο κάνουν τέσσερα”. Κι όταν πέφτει ανάμεσα σ’ αυτόν τον κόσμο, μέσα σε τούτη την πολιτεία την κατοικημένη από άρπαγες, απατεώνες, φιλήδονους, παλιάτσους και μέθυσους, φαίνεται σαν παρείσακτος. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)