ΚΑΤΑΓΩΓΙΑ ΑΚΜΑΖΟΝΤΑ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΤΟΝ ΛΑΚΚΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (1900-1940) ΛΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Η συγκρότηση και ο μετασχηματισμός της νεοελληνικής πόλης συνοδεύτηκε από τη σταδιακή αποδιοργάνωση απείθαρχων κοινωνικών νησίδων. Σήμερα, μερικές δεκαετίες μετά την άνθησή τους, αυτοί οι χώροι καλύπτονται από ένα πέπλο λήθης. Η επίσημη ιστορία τις αγνοεί, στις δημόσιες εκδηλώσεις μνήμης απουσιάζουν, και στην ακαδημαϊκή κοινότητα το ενδιαφέρον είναι περιορισμένο.
H μελέτη του Γιάννη Zαϊμάκη ιχνηλατεί το πορτρέτο μιας εκκεντρικής κοινωνικής νησίδας του παρελθόντος κατά τη μετάβαση του Ηρακλείου από μια πολυπολιτισμική κοινωνία στα χρόνια της Κρητικής Πολιτείας σε μια πόλη του νεότερου ελληνικού κράτους, προσαρμοσμένη στο αστικό πρόταγμα για εκμοντερνισμό.
O Λάκκος είναι ένας χώρος ψυχαγωγικών πρακτικών και αυτόχθονης πολιτισμικής δημιουργίας που οργανώνεται σε ένα περιβάλλον λαθραίων συναλλαγών, εθνοτικού συγχρωτισμού και αγοραίου έρωτα, όπου οι επιχώριοι κώδικες ρυθμίζουν συμπεριφορές που διαφεύγουν από τους καθιερωμένους κανόνες και συνιστούν μια τάξη επικινδυνότητας για την κοινωνική συνοχή. O κόσμος των “ακμαζόντων καταγωγίων” του Λάκκου προκαλεί το σύστημα αξιών, υποσκάπτει τα αστικά ηθικά πρότυπα αλλά και ενεργοποιεί τις φαντασιώσεις.
Στον Λάκκο ο έρωτας, λαθραίος ή νόμιμος, έχει τους δικούς του κώδικες και αποτιμήσεις. Το τραγούδι κι ο χορός συνιστούν σημαίνουσες κοινωνικές πρακτικές όπου δοκιμάζεται και αξιολογείται η ταυτότητα και κυρώνονται οι τοπικές ιεραρχίες. Το καθημερινό κοινωνικό παιχνίδι χαρακτηρίζεται από στρατηγικές διεκδίκησης γοήτρου, με σκοπό την κύρωση μιας διακριτής ταυτότητας. Η ατομικότητα προσαρμόζεται στη δύναμη του τοπικού κώδικα και οι μηχανισμοί μύησης των ατόμων εξασφαλίζουν την αναπαραγωγή του. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)